Computer hmanga lehlin a ni

American Tâng zinga mi a ni

Thil tenawm tak tak

1.) American tang engzat nge prison system-ah sal tang tura thubuai siam?

Tâng 1,000 zinga 27 chuan an enkawl dan chungchangah State emaw Federal Lawsuit emaw an thehlut a ni.

Thu hriat tur chu: University of Michigan Law School atanga lak a ni

https://www.law.umich.edu/facultyhome/margoschlanger/Documents/Publications/Inmate_Litigation_Results_National_Survey.pdf

2.) America ramah hian mi engzat nge lung inah an awm?

Kum 2025-ah chuan US jail-a awm zat hi mi maktaduai 2 vel nia chhut a ni. He chhiarpuiah hian state jail, federal jail, tualchhung jail leh correctional facility dangtea tang mimalte pawh an tel a ni. Prison Policy Initiative-in "Mass Incarceration: The Whole Pie 2025" report hian he tang mipuite hi a huam zau ber a ni. US-a inkharkhip zat hi khawvela inkharkhip tam ber zinga mi a ni a, mi 100,000-ah mi 583 chu khung an ni.

https://www.prisonpolicy.org/reports/pie2025.html#:~:text=Together%2C%20these%20systems%20hold%20nearly,centers%2C%20state%20psychiatric%20hospitals%2C%20and

3.) Chuti a nih chuan, kum tin American tangte hian an enkawl dan chungchangah thubuai an thehlut zat chu engzat nge ni?

Nuai hnih chu sangkhatin a zat chuan sanghnih a tling

sang hnih vawi sawmhnih leh pasarih chu 54,000 a ni

Chuvângin, kum tin American tang 54,000 vêl chuan an enkawl dân chungchângah state emaw, federal emaw court-ah thubuai an thehlut a ni.

4.) America rama tang tihduhdah zawng zawngte hian thubuai an thehlut vek em?

Ka lehkhabu hi i chhiar tawh a nih chuan jail system hian tang pakhatin thubuai a thehluh theihna tur tihtlem nan eng nge tih tur chu a hre chiang hle tih i hria a ni. Ka thubuai siam theihna chu an titawp vek. Thubuai thehlut lo tang tihduhdah tawk zat kan ngaihtuah chuan American jail-a American tang tihduhdah tak tak zat hi 54,000 aiin a tam zawk hle - a tam zawk hle. Thubuai siam zat hi jail system-in thil ruk, thuruk taka a tih vang chauh ni lovin, tang chuan thubuai a thehluh theihna avang pawh a ni. Tâng ṭhenkhat chuan an tihduhdahna chungchangah hian thubuai an thehlut lo a, a chhan chu chak lo emaw, ‘snitch’ emaw anga ngaih an duh loh vang a ni. Tâng dangte chuan thubuai siam dan an hre lo mai a, ṭanpuitu an nei lo. An hriat lohna chuan a titawp a ni. Pawl lian tak tak dang, thubuai siamsak ngai lo chu rilru lama harsatna nei te an ni. An chunga thil thleng hrethiam thei tur rilru lama theihna an nei lo mai mai a, chutiang thil tih tur chu sawi loh. Tâng ka awm lai hian rilru lama harsatna nei tangte chu vengtute tihduhdahna nasa ber an ni tih ka hmuchhuak a. Vengtute hian ‘Mental Health’ tangte chu hlauhna an nei lo va, an tiduhdah fo thin. Damlo mahse a dik.

5.) Tângte hian tihduhdah an nih thu an sawi dawt em?

Kum sawm leh pali chuang zet lung inah ka awm a, jail staff-te’n an tihbuai che tih hi tang dangte chuan an hmusit hle tih ka hmuchhuak. Complaining prisoner chu chak lo angin a lantir a, chu tang chu legal system a hman avangin ‘snitch’ tia vuah a ni fo bawk. Tângte rilru put hmang tlangpui chu, guard tu pawh i tihnat chuan taksa lamah i bei tur a ni tih hi a ni. Taksa lama tihduhdahna ang chi phuba lak chu tangte chuan an ngaisang hle a, thubuai siamsak erawh chu an hmusit hle thung. Chuvângin, tân ina tang ṭhenkhat chuan tihduhdahna chungchângah dawt an sawi thei a, a tam zâwk chuan chutiang chu an sawi lo. An chanchin an rawn chhuah avangin jail staff leh tang dangte pawhin taksa lama tharum thawhna an tawk nasa hle. Dawt sawi hi a tlem hle.

6.) America hian tangte’n jail staff-te’n an tihduhdahna chungchanga thubuai an thehluh loh nan dan engineered a nei em?

Ni e, dan ṭhenkhat chuan jail kalphung chu thubuai siamsak a\angin a humhim a, chu chuan tangte tân dânpui bawhchhiatna emaw, tân ina dinhmun emaw avanga thubuai siamsak chu a ti harsa zual hle. Chutiang dan siamna entirnan Prison Litigation Reform Act (PLRA) hi a langsar ber a ni. Inmate-te chuan jail dinhmun nena inzawm thubuai an thehluh hmain administrative remedies zawng zawng an hman zawh vek tur thu a pe a ni. Vawi tam tak chu tangte chu mail emaw, administrative remedies emaw, ‘grievance’ an tih, isolation-a dah an nih avangin thubuai an thehlut thei lo. Hei hi ka chunga tih dan chu ka lehkhabuah hian ka sawifiah a. Prison system chuan grievance i file theih loh chuan thubuai i thehlut thei ngai lo tih an hria a, chuvangin thubuai siamna atana hmalakna hmasa ber tur ven nan tang pakhat containment-a dah ang chi sneaky, underhanded tactics an hmang a ni. Containment chu tang pakhat chu isolation cell-a dah a nih a, guard-te chu tang hnenah lungawi lohna thehluh theihna tur form pe lo turin an hrilh a, ziaka complaint awm apiang chu thehluh ai chuan bawlhhlawh bawmah paih turin an hrilh a ni. Hei hi Raleigh, North Carolina-a Central Prison-ah ka chungah tih a ni a, chuta ka tihduhdahna chungchangah thubuai ka thehluh ngai loh nan.

Federal dan dang pawh a awm a, chu chuan tangte chu an enkawl dan chungchangah thubuai siamsak an tum lo. Solitary federal judge chuan prisoner complaint tin chu a chhiar vek a, thubuai chu ‘fantastic’ emaw ‘delusional’ emaw a nih chuan evidence ngaithla lovin hnawl theihna thuneihna a nei a ni. He dan hian jail staff-te chuan tangte chu awlsam taka ‘fantastic’ anga ngaih thil tih mai mai a phalsak a, chu chu thir zungbun hmanga tang vuak ang chi hi a ni. Hei hi jail-a tihduhdahna kawngkhar dang a ni. Prison system-in ‘crazy’ thil a tih chhung chuan thubuai siamsak theih an ni lo. Hetiang thil hi ka chunga a lo thlen dan hi ka lehkhabuah hian ka sawi chhuak a.