1.) Kelko ameriskich jatych zapodatych skóržbow přećiwo jastwowemu systemej, w kotrymž so łója?

27 wot 1.000 jatych zapoda skóržbu na krajnej abo zwjazkowej runinje dla swojeho lěkowanja.

Informacije von: University of Michigan Law School

https://www.law.umich.edu/facultyhome/margoschlanger/Documents/Publications/Inmate_Litigation_Results_National_Survey.pdf

2.) Kelko ludźi sedźi w Americe w jastwje?

W lěće 2025 trochuje so ličba jastwowych sobujěducych w USA na nimale 2 milionaj ludźi. Tuta ličba wopřija wosoby, kotrež su w statnych jastwach, zwjazkowych jastwach, lokalnych jastwach a druhich jastwowych wustawach zajate. Rozprawa "Mass Incarceration: The Whole Pie 2025" Prison Policy iniciatiwa skići najwobšěrniši přehlad wo tutej zajatej ludnosći. Rata zajeća w USA je jedna z najwyšich swěta, z 583 ludźimi na 100.000 ludźi, kotřiž su zašlahani.

https://www.prisonpolicy.org/reports/pie2025.html#:~:text=Together%2C%20these%20systems%20hold%20nearly,centers%2C%20state%20psychiatric%20hospitals%2C%20and

3.) Kak wysoka je potajkim ličba ameriskich jatych, kotřiž kóžde lěto skóržby přećiwo swojemu lěkowanju zapodadźa?

Dwaj milionaj dźělenej přez tysac wudawa dwaj tysac

Dwaj tysac razow sydomadwaceći wuda 54.000

Tak zapodadźa kóžde lěto něhdźe 54.000 ameriskich jatych skóržby před statnymi abo zwjazkowymi sudnistwami přećiwo swojemu lěkowanju.

4.) Reichen alle in Ameriki Misshandelten Gefangenen Klagen ein?

Hdyž sće moju knihu čitał, wěsće, zo jastwowy system dokładnje wě, što ma so činić, zo byšće zamóžnosć jateho, skóržbu zapodali, wobmjezować. Woni su moju zamóžnosć, ju wobskoržić, dospołnje zadźerželi. Hdyž ličbu jatych wobkedźbujemy, kotřiž so čwěluja a žanu skóržbu zapodadźa, je woprawdźita ličba ameriskich jatych, kotraž so w ameriskich jastwach čwěluje, wo wjele wyša hač 54.000 - wjele wyša. Ličba skóržbow so jenož přez zachodźace, zachoběhowe akcije jastwoweho systema njewobmjezuje, ale tež přez kmanosć jateho, skóržbu zapodać. Někotři jeći njedosahnu žanu skóržbu dla swojeho čwělowanja, dokelž nochcedźa so jako słabi abo jako "spitzel" wobhladować. Druzy jeći njewědźa prosće, kak maja skóržbu zapodać, a nimaja nikoho, kiž jim pomha. Jeje ignoranca ju zadźerži. Dalša ekstremnje wulka skupina, kotraž ženje skóržby zapoda, su duchownje zbrašeni. Woni nimaja prosće mentalne zamóžnosće, zrozumić, što so z nimi stanje, zabywši, što maja přećiwo tomu činić. Jako běch w jastwje, zwěsćich, zo buchu jeći z psychiskimi problemami wot stražnikow najbóle čwělowane. Stražnikojo njemějachu strach před jatymi "psychiatrije" a woni stajnje krjudowachu. Chory, ale wěrno.

5.) łžě jatych wo tym, zo so wopak jednaja?

Běch přez štyrnaće lět w jastwje a měnjach, zo je so wuprajenje, zo bu wot jastwoweho personala čwělowane, wot druhich jatych wujednane. Da skoržacym jatym słabje wupadać a wjedźe husto k tomu, zo so tutón jaty jako "spitzel" wotkołkuje, dokelž prawniski system wužiwa. Powšitkowna mentalita mjez jatymi je, zo měli kóždeho stražnika, kiž by škodźe načinił, ćělnje nadběhować. Wotpłaćenje w formje ćělneje agresiwity so wot jatych wobdźiwa, mjeztym zo su skóržby wujednane. Mjeztym zo potajkim někotři jeći wo čwělowanjach łža, to přewažna wjetšina nječini. Woni riskěruja ćělnu namóc kaž přez jastwowy personal kaž tež přez druhich jatych, hdyž ze swojimi stawiznami do zjawnosće du. Łžě su rědke.

6.) Je w Americe zakonje, kotrež maja jatych na tym haćić, skóržby dla swojeho čwělowanja přez jastwowy personal zapodać?

Haj, wěste zakonje škitaja jastwowy system před skóržbami a poćežuja to sobujěducym, dla wustawowych přeńdźenjow abo jastwowych wuměnjenjow skoržić. Prison Litigation Reforma Act (PLRA) je wuběrny přikład za tajke zakonjedawstwa. Předpisuje, zo dyrbja jeći wšitke administratiwne prawniske srědki wučerpać, prjedy hač skóržby w zwisku z jatbowymi wuměnjenjemi zapodadźa. Husto so jeći izolowani dźerža, bjez póšty abo přistupa k administratiwnym prawniskim srědkam, štož so jako "pohóršk" pomjenuje, tak zo njemóža skóržby zapodać. Kak je so mi to načiniło, wujasnju w swojej knize. Jastwowy system wě, zo njemóžeš ženje skóržbu zapodać, hdyž njemóžeš skóržbu zapodać, potajkim wužiwaja zachribjetne, zachribjetne taktiki kaž zaraćenje jateho, zo by prěnjej kročeli w sudniskim jednanju zadźěwał. Zamjezowanje je, hdyž so jaty do izolaciskeje bańki tyknje a stražnicy pokazaja, jatemu formulary k zapodaću pohórška njewuńdźić a wšitke pisomne pohórški do wotpadkow ćisnyć, město toho zo je zapodadźa. To su mi w centralnym jastwje w Raleigh, North Carolinje, načinili, zo bych zawěsćił, zo njemóžach ženje skóržbu znjewužiwanja dla zapodać, kotruž běch tam poćerpił.

Su druhe zwjazkowe zakonje, kotrež jatych na tym haća, skóržby přećiwo jich lěkowanju zapodać. Jednotliwy zwjazkowy sudnik čita kóždu próstwu wo jatych a ma prawo, ju bjez słyšenja dopokazow wotpokazać, hdyž ma skóržbu za "fantastiske" abo "błudne". Tutón zakoń dowoli jastwowemu personalej, jatych čwělować, z tym zo prosće něšto čini, štož móže so zlochka jako "fantastiske" wobhladować, kaž na př. metalowu žerdź wužiwać, zo by jateho bił. To je dalša wućek za znjewužiwanje jastwa. Dołhož jastwowy system něšto "błudneho" čini, njemóža so wobskoržić. Kak je so mi to stało, wopisuju w swojej knize.