1.) Wjele ameriskich popajźonych zapódajo wobśěžkanja pśeśiwo popajźeńskemu systemoju, w kótaremž se łoju?

27 wót 1.000 popajźonych zapódajo skjaržbu na krajnej abo zwězkowej rowninje dla jich gójenja.

Informacije: University of Michigan Law School

https://www.law.umich.edu/facultyhome/margoschlanger/Documents/Publications/Inmate_Litigation_Results_National_Survey.pdf

2.) Wjele luźi sejźi w Americe w popajźeństwje?

W lěśe 2025 pówoblicyjo se licba popajźeństwowych taskow w USA na pśisamem 2 miliona luźi. Toś ta licba wopśimjejo wósoby, kótarež su w statnych popajźeństwach, zwězkowych popajźeństwach, lokalnych popajźeństwach a drugich popajźeństwach popajźeństwa popajźili. Rozpšawa "Mass Incarceration: The Whole Pie 2025" prison Policy iniciatiwa bitujo nejdalšy pśeglěd wó toś tej popajźonych ludnosćach. Casěrowańska rata w USA jo jadna z nejwušych swěta, z 583 luźimi na 100.000 luźi, kótarež su zastajone.

https://www.prisonpolicy.org/reports/pie2025.html#:~:text=Together%2C%20these%20systems%20hold%20nearly,centers%2C%20state%20psychiatric%20hospitals%2C%20and

3.) Kak wusoka jo pótakem licba ameriskich popajźonych, kenž kužde lěto wobśěžkanja pśeśiwo swójomu gójenju zapódaju?

Dwa miliona źělonej pśez tysac wunjaso dwa tysac.

Dwa tysac raz sedymadwaźasća wudajo 54.000

Tak zapódaju kužde lěto něźi 54.000 ameriskich popajźonych wobśěžkanjow pśed statnymi abo zwězkowymi sudnistwami pśeśiwo swójomu gójenju.

4.) Zapódaju wšykne w Americe katnjone popajźone wobśěžkanja?

Gaž sćo móje knigły cytali, wěsćo, až popajźeński system dokradnje wě, co ma se cyniś, aby zamóžnosć popajźonego, skjaržbu zapódaś mógali. Wóni su móju zamóžnosć, ju pśeklapaś, dopołnje zaźaržali. Gaž wobglědujomy licbu popajźonych, kótarež se njepójaržyju a žednu skjaržbu zapódaś, jo napšawdna licba ameriskich popajźonych, kótarež se w ameriskich popajźeństwach kśudu, wó wjele wušej ako 54.000 - wjele wušej. Licba wobśěžkanjow se jano pśez slězne, slězne akcije popajźeństwa wobgranicujo, ale teke pśez zamóžnosć popajźonego, skjaržbu zapódaś. Někotare popajźone njedosegaju skjaržbu dla swójogo katowanja, dokulaž njekśě se ako słabe abo ako "wjeraški" wobglědowaś. Druge popajźone jadnorje njewěźe, kak maju skjaržbu zapódaś, a njamaju nikogo, kenž jim pomoga. Jeje ignoranca ju źaržy. Dalšna ekstremnje wjelika kupka, kótaraž nigda skjaržby zapódawa, su duchnje zbrašne. Wóni njamaju jadnorje mentalnu zamóžnosć, rozměś, co se z nimi stawa, zabywa, co maju pśeśiwo tomu cyniś. Ako som w popajźeństwje był, som zwěsćił, až su se popajźone z psychiskimi problemami wót stražnikow nejwěcej kśudował. Stražniki njejsu měli žeden tšach pśed popajźonymi "psychiatrije" a su je stawnje kśudował. Chóry, ale wěrno.

5.) Łdže su wó tom powědali, až se wóni njepóběraju?

Som se pśez styrnasćo lět w popajźeństwje a som namakał, až jo se wugronjenje, až su se wót popajźeństwa kśudowali, wót drugich popajźonych jo se wusměšowało. Dajo skjaržecego popajźonego słabje wuglědaś a wjeźo cesto k tomu, až se toś ten popajźony ako "wjerašk" wótkołcujo, dokulaž wužywa pšawniski system. Powšykna mentalita mjazy popajźonymi jo, až dejali kuždego stražnika, kenž by škódu napórał, śělnje napadnuś dejał. Zapłaśone we formje śělneje agresije se wót popajźonych wobźiwa, mjaztym až su wobśěžkanja pśeprěkujuce. Mjaztym až pótakem někotare popajźone wó katowanjach łdže, to pśewažna wětšyna njecyni. Wóni riskěruju śělnu namóc rowno tak pśez popajźeński personal ako teke pśez drugich popajźonych, gaž ze swójimi tšojeńkami do zjawnosći du. Łdganja jo rědke.

6.) Maju w Americe kazni, kótarež maju popajźone na tom zadoraś, wobśěžkanja dla swójogo znjewužywanja pśez popajźeński personal zapódaś?

Jo, wěste kazni šćitaju popajźeński system pśed wobśěžkanjami a póśěžuju sobujěduce, pśestupjenja wustawy abo popajźeństwow skjaržyś. Prison Litigation Reforma Act (PLRA) jo wuběrny pśikład za take kaznidawaŕstwo. Pśedpisujo, až muse sobujěduce wšykne administratiwne pšawniske srědki wupóceraś, nježli až skjarže wobśěžkanja w zwisku z popajźeńskimi wuměnjenjami. Cesto se popajźone izolěruju, bźez posta abo pśistupa k administratiwnym pšawniskim srědkam, což se ako "wobśěžkanje" pomjenijo, tak až njamógu žedne wobśěžkanja zapódaś. Kak jo se mě to nacyniło, wujasnijom w mójich knigłach. Popajźeński system wě, až njamóžoš žednje skjaržbu zapódaś, gaž njamóžoš skjaržbu zapódaś, pótakem wužywaju zastražne, slězne taktiki ako zamknjenje popajźonego, aby prědny kšac w sudniskem jadnanju zajźowali. Zachopjenje jo, gaž se popajźony do izolacije tkajo a stražniki se pokazaju, popajźonemu formulary k zapódaśeju skjaržby njewudaś a wšykne pisne wobśěžkanja do wótpadankow chyśiś, město togo až je zapódaś. To jo se mě w centralnem popajźeństwje w Raleighu, North Carolina, nacyniła, aby zawěsćiła, až njejsom žednje skjaržbu dla znjewužywanja zapódaś mógał, kótaruž som tam śerpjeł.

Dajo druge zwězkowe kazni, kótarež popajźonych na tom zadoraju, wobśěžkanja pśeśiwo swójomu gójenju zapódaś. Jadnotliwy zwězkowy sudnik cyta kuždu popajźeństwowu skjaržbu a ma pšawo, ju bźez słyšanja dopokaza wótpokazaś, gaž ma skjaržbu za "fantastisku" abo "błudnu". Toś ta kazń dowólijo popajźeńskemu personaloju, popajźonych kśudowaś, z tym až jadnorje něco cyni, to lažko ako "fantastiske" wobglědowaś, kak na pś. metalowu žerź wužywaś, aby se popajźonego biś mógało. To jo dalšna wuběgnjenje za znjewužywanje popajźeństwow. Tak dłujko ako popajźeński system něco "kołowrotnego" cyni, njamógu se wobskjaržyś. Kak jo se mě to stało, wopisujom w swójich knigłach.